+- Zaraszów Forum (https://zaraszow.pl)
+-- Dział: Historia Zaraszowa (https://zaraszow.pl/forumdisplay.php?fid=32)
+--- Dział: Historia Zaraszowa (https://zaraszow.pl/forumdisplay.php?fid=33)
+--- Wątek: Władysławów - historia powstania wioski (/showthread.php?tid=1149)
Władysławów - historia powstania wioski - 300sl - 05-04-2014
Dzień dobry.
Ponieważ jest tam staw zaraszowski? (może ktoś wie i napisze jaki jest status prawny tego stawu), to chyba nic nie stoi na przeszkodzie aby tutaj zamieścić kilka słów o początkach tej wioski, tym bardziej, że dzieci z Władysławowa chodzą do szkoły w Zaraszowie (a przynajmniej tak było kiedyś).
Władysławów powstał prawdopodobnie w okresie od 1850r. do 1853r., kiedy to ówczesny dziedzic Kosarzewa Dolnego, Chobrzyński, zabrał włościanom po ponad 6 mórg z uprawianej przez nich ziemi i część wcielił do ziem dworskich a z części stworzył majdan. Postępowanie dziedzica owi włościanie zaskarżyli do Komisarza do Spraw Włościańskich w maju 1864r.
Dzisiaj obowiązująca nazwa - Władysławów - nie była jedynym określeniem jakie stosowano na tą wieś. W początkowych latach istnienia funkcjonowały takie określenia jak: (Beski - to określenie jest niepewne i wymaga weryfikacji), Władziów, Kosarzew Majdan (to określenie stosowane było dla kilku różnych terenów, dopiero po pewnym czasie zaczęto je rozróżniać), Majdan Władysławek oraz Majdan Władysławów (potoczne określenie "majdan" przetrwało do czasów współczesnych). Nazwa Władziów występuje w zachowanych tabelach likwidacyjnej z 1864r. oraz w spisie rogacizny z 1876r., natomiast Majdan Władysławek we wspomnianej wyżej skardze do Komisarza z 1864r. Samodzielna nazwa - Władysławów - w aktach metrykalnych występuje już od początku lat 80 XIX w., natomiast w urzędowych przynajmniej od 1905r. (księga ludności stałej) i wieś należała wtedy do gminy Krzczonów - obecnie gm. Bychawa. Określenie Władysławów pochodzi prawdopodobnie od imienia kogoś z rodziny właściciela Kosarzewa Dolnego (Chobrzyńskiego albo Kozaryna), bo tak najczęściej postępowano. Na dzień dzisiejszy nie wszystkie akty metrykalne zostały spisane i ciężko mi to ostatecznie rozstrzygnąć.
Jak widać określenie "majdan" to praktycznie składowa stała pierwotnej nazwy wioski, dlatego poniżej podaję wyjaśnienie tego słowa wg. Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich:
"Majdan, wyraz turecki, oznaczający zamknięty, czworoboczny obszar, służący za rynek targowy, plac ćwiczeń wojennych, miejsce zgromadzeń. W obozach polskich nazywana M. wolny obszar środkowy, na których gromadziło się rycerstwo dla równego podziału łupów. Stąd przeszła ta nazwa na obozowiska robotników leśnych, którzy ustawiali swe budy w czworobok zamknięty. Obozowiska te stawały się często zawiązkami wsi, zakładanych na wciętych obszarach leśnych. Nazwa pierwotna M. przechodziła i na wieś. Majdany tem się różnią od Bud, że stanowiły zbiorowisko znacznej liczby robotników, co pociągało konieczność urządzenia w nich władzy administracyjnej i sądowej, podczas gdy budy były to pojedyńcze przeważnie osady leśne. M. zakładano w celu wyzyskiwania zawartych w lesie bogactw przez wytapianie smoły, wypalanie węgla i t.p. Zwykle przybierały one nazwę od dóbr, do których należą lasy. M. odgrywa tęż samą rolę w obszarach leśnych na prawym brzegu Wisły aż do Bugu i Narwi, co Huta na obszarach leśnych lew. brzegu."
http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/908
Z powyższego wyjaśnienia, z poniższej skargi włościan, a co najważniejsze z poniższego wycinka mapy z 1856r. przedstawiającego okolice Zaraszowa możemy wywnioskować, że wieś powstała w celu wykarczowania lasu. Na mapce zaznaczyłem prawdopodobne położenie Władysławowa oraz Urszulina który powstał w podobnych okolicznościach.
Skarga do Komisarza do Spraw Włościańskich
"Kossarzew Dolny - Majdan Władysławek
Stawili się Wojciech Dulba, Józef Wilkołaski, Bartłomiej Lagud, Franciszek Dąbski, Mateusz Graboś - Grzegorz Kafara, Mateusz Wieleba - stawiwszy się osobiście oświadczyli w imieniu wszystkich -
Lat jedenaście upływa jak z gruntów nadanych nam w Majdanie Władysławek po mórg sześć, każdemu oddzielnie płaciemy z każdego morga po Złp: 10 czynszu to jest: Każden Włościjanin opłaca rocznie po Złp: 60 - jak z jednej strony czynsz ten jest wygórowany tak z drugiej posiadając posiadając zbyt małą przestrzeń gruntów nie możemy z takowych utrzymać się - upraszamy przeto o oszacowanie, zmniejszenie czynszu dodanie nam gruntów jakie są przyległe w lesie już wyrąbanym i do użytku nieposługujące."
APL 35/155/0/-/330
Poniżej fragment mapy z 1856r.
![[Obrazek: fragment-z-1856r..jpg]](http://portal.zaraszow.pl/wp-content/uploads/2014/04/fragment-z-1856r..jpg)
Czerwone kropki to przybliżone położenie Władysławowa i Urszulina.
Teren Zaraszowa z tamtego okresu to też prawie sam las
Link do całej mapy:
http://igrek.amzp.pl/details.php?id=1755032
Poniżej fragment mapy z 1915r. z napisem - Studnia - obok Władysławowa, ale ja o takiej wiosce nie słyszałem.
![[Obrazek: fragment-z-1915r..jpg]](http://portal.zaraszow.pl/wp-content/uploads/2014/04/fragment-z-1915r..jpg)
Link do całej mapy:
http://igrek.amzp.pl/1756272
Tak więc pierwszymi włościanami Władysławowa posiadającymi ziemię byli:
Wieleba Mateusz
Kafara Grzegorz
Graba vel Graboś Mateusz
Poś vel Pausz Jakub (nie występuje w skardze do Komisarza, ale jest ujęty w tabelach)
Dąbski Franciszek
Łagoda Bartłomiej
Wilkołaski Józef
Dulbas Wojciech
Poniżej linki do tabel:
likwidacyjna:
http://pomoce.lubgens.eu/articles.php?article_id=163
spis bydła:
http://pomoce.lubgens.eu/articles.php?article_id=161
Pozdrawiam.
300sl
P.S.
W cytowanych fragmentach skarg do Komisarza specjalnie pisałem "literka po literce" aby przy okazji pokazać jak zmieniał się język. Błędy ortograficzne również zachowałem.
RE: Władysławów - historia powstania wioski - Jurek - 06-04-2014
Bardzo staranne i szczegółowe opracowanie, na pewno wymagało wiele pracy. W imieniu wszystkich serdecznie podziękuje za tak wspaniałą pracę.
Cytat:Studnia - obok WładysławowaMoże tu chodzi o studnie? Przez wiele lat to było jedyne źródło wody, czasem obfite, czasem mniej. Na naszym kanale YouTuba jest filmik "Wiosna nad stawem" pokazuje bardzo rzadki moment obfitości.
RE: Władysławów - historia powstania wioski - 300sl - 06-04-2014
(06-04-2014, 8:49)Jurek napisał(a): Bardzo staranne i szczegółowe opracowanie, na pewno wymagało wiele pracy. W imieniu wszystkich serdecznie podziękuje za tak wspaniałą pracę.
Materiały zdobyłem przy okazji badania własnych korzeni i było w tym trochę przypadku .Jest jeszcze trochę materiałów do zbadania i można pisać dalszą historię Zaraszowa i okolic, ale to powinno być zadanie nauczycieli historii z Zaraszowa. Mogła by nawet powstać jakaś publikacja!
(06-04-2014, 8:49)Jurek napisał(a): Może tu chodzi o studnie? Przez wiele lat to było jedyne źródło wody, czasem obfite, czasem mniej. Na naszym kanale YouTuba jest filmik "Wiosna nad stawem" pokazuje bardzo rzadki moment obfitości.
Ciężko powiedzieć. Tę nazwę znalazłem tylko na tej mapie i tylko w tym miejscu co raczej wyklucza oznaczenie studni.
Pozdrawiam.
300sl
RE: Władysławów - historia powstania wioski - 300sl - 11-04-2014
Teraz mogę już stwierdzić, że na 99% Władysławów swoją nazwę zawdzięcza synowi Romana Kozaryna - Władysławowi.
Pozdrawiam.
300sl